“DEISKO bir Türk markasıdır ve Defalarca Isı Koruma anlamına gelir”
2004 yılından beri Türkiye’de yaşayan ve Türkiye’yi çok seven bir Hollandalı DEISKO Ltd Firma Sahibi Eppo Woortman. Türkiye’de ticaret yapmayı, ihracat yapmayı ve Türkçe konuşmayı yıllar içinde öğrenmiş. Sayın Eppo Woortman ile DEISKO şirketinin kuruluşu, dondurulmuş gıda ambalajlarının özellikleri ve soğuk zincirin olmazsa olmazlarını konuştuk.
Firmanız hakkında bilgi alabilir miyiz, firma ne zaman kuruldu?
2004 yılında kurduğumuz İS4T şirketi, 2007 yılında DEISKO Ltd. adını aldı. Önceki İS4T şirketinde var olan tüm ürünler ve hizmetler yeni şirkete devredildi. 2011 yılında ise diğer %49 hisselerini satın alarak şirketin %99’una sahip oldum. DEISKO olarak; BİM, Şok ve A101 gibi zincir marketler, süpermarketler ve lojistik firmalarına mikro dağıtım, lojistik optimizasyon ve soğuk zincir ekipmanları (ortam, taze, soğuk ve donuk ürünlerin taşınması) alanında uzman çözümler sunmaktayız. Hedefimiz; gıda ve ilaç güvenliği gerektiren ürünlerde lider olmak, profesyonellere para, zaman tasarrufu sağlamak, danışmanlık yapmak ve aynı zamanda sektörümüze daha çevre dostu ürünleri sunmaktır.
Türkiye’de soğuk zincir pek fazla bilinmeyen bir konuyken canla başla çalışarak Türkiye pazarında soğuk zinciri tanıtmaya çalıştık. Süper marketlerle yaptığımız görüşmelerde soğuk zincir dediğimiz zaman anlamakta güçlük çektikleri oluyordu. Ancak 2010 yılından itibaren soğuk zincir algısı ülkemizde daha yaygın hale gelmeye başladı. Özellikle gıda sektöründe kalitelerinin yaygınlaşmasıyla soğuk zincirin önemi arttı. Bugünlerde ise soğuk zincir gelişmekte ve yavaş yavaş yaygınlaşmaktadır. Demek ki biz şirket olarak asıl işlerimize şimdi başlıyoruz.
Ürün çeşitleriniz nelerdir? Özelliklerinden bahseder misiniz?
Ağırlıklı olarak “Isı Muhafaza” ürünlerimiz mevcuttur. Bunlardan EPP, strafor gibi görünen, içerisindeki yemekleri 7-8 saate kadar 65 derecenin üzerinde sıcak olarak saklayıp taşıyabileceğiniz bir üründür. Sıcak yemekleri doğru derecede teslim etmek çok zordur. Özellikle catering şirketlerinin getirmiş oldukları yemeklerde genellikle ısı kaybı yaşanmaktadır ve bu şekilde dağıtım yapmak hem yemeğin lezzeti hem de sağlığı açısından kesinlikle doğru değildir. Gıda taşıma ve saklamalarında bu ürünümüz özellikle “Isı Muhafaza” konusunda önem kazanmaktadır.
Ayrıca gıda ve ilaçlar için de ısı oldukça önemlidir. Isıya duyarlı ilaçları ve bazı protein ilaçlarının saklanma ve taşınmasında sabit bir ısıda muhafaza edilmesi gerekmektedir. Ortamda çok farklı ısı değişkenleri olduğu zaman gıdalarda proteinler ölebilir ve ilaçlarda ise bozulmalar görülebilir. İlaçların bozulması ise insan sağlığı açısından son derece tehlike yaratabilecek bir risk taşır. İlaç bozulmalarının önüne geçmek için ilaçlarda ısı kaybının önlenmesi için yapılmış özel ilaç torbaları vardır. İnsan sağlığı için bu kadar önem arz eden bir konuda ısı kaybının ya da değişkenliğinin yaşanmaması için özel ilaç torbalarının kullanılması gerekmektedir. DEISKO olarak bu ürünün de Türkiye pazarına satışını gerçekleştiriyoruz. Balıkesir de bir eczane ısı muhafaza torbalarını bizden temin ederek özellikle ısıdan bozulabilecek ilaçları alan müşterilerine ücretsiz olarak veriyor.
Bir diğer ürün çeşidimize gelecek olursak, lojistik olarak en güçlü ürünlerin pazarlamasını yapmaktayız. Soğutulmuş, dondurulmuş ve ortam sıcaklığındaki ürünlerin dağıtıcısı olan ve dizel araçlara dağıtım sağlayan; zaman, personel stok ve stok risk ya da enerji maliyetlerinden tasarruf etmek isteyen profesyonel firmalar için danışmanlık ve tedarik hizmetleri veriyoruz. Bunun yanı sıra, ürün kalitesi de artırılmaktadır.
Dondurulmuş gıdaların eksik uygulamalarından dolayı (depolama, nakliye,stok vs.) fiyatlar ülkemizde 5 kat daha pahalı oluyor. Örnek vermek gerekirse, 300 gram dondurulmuş balık(parmak) 7.50 TL ile 20.50 TL arasında satılmaktadır. Oysaki aynı ürün Avrupa’daki marketlerde 1.15 Euro ile 1.60 Euro olarak satılmaktadır. Bu ürün Avrupa’da bir lüks tüketim ürünü değildir. Bu ürün her gün çocukların tüketmesi gereken temel gıdalar arasında yer almaktadır. Türkiye’de ise bu ürün lüks tüketim ürünleri arasında oluyor. Ayda bir defa ya da birkaç ayda bir defa tüketilen bir ürün halini alıyor. Bu fark lojistik sistemlerin hatalı yapılıyor olmasından kaynaklanıyor ancak en büyük problem bozulan ürünlerin iadesinde karşımıza çıkıyor. Dondurulmuş gıdalar doğru yöntemlerle taşınmadığı için gıda bozulması oldukça fazla oluyor. Bozulan gıdaların firmalara iade edilmesinden dolayı Avrupa ve Türkiye arasında fiyat farkı ortaya çıkıyor.
Türkiye’de yılda 450 bin ton gıda yanlış taşıma ve saklama koşullarından dolayı israf ediliyor. Bu kadar gıda israfı varken bir diğer taraftan da dışarıda aç olan binlerce insanı görüyorsunuz. Bu israf ekonomi ve maddi kayıpların dışında önemli bir sosyal sorumluluk konusudur. Bu konu hepimizin önemle dikkat etmesi gereken bir problemidir.
Gümrük vergileri konusuna dönecek olursak, Türkiye’de ithalat yapmaktan korkulmaktadır. Bu korkunun olması normaldir ancak yüzde yüz doğru değildir. Örneğin bizim satışını yaptığımız ürünlerimizden biri olan Olivo Fransa üretimli bir markadır ve aynı anda bütün dünyada Çin dahil 115 ülkede satışı gerçekleşmektedir. Çin biliyorsunuz her türlü ürünün taklidini çok daha ucuza yapabilecek olanaklara sahip ancak Olivo markası enerji tasarrufu konusunda oldukça yüksek tasarruf sağladığı için Çin’de bile satış yapılabiliyor. Ayrıca OLIVO bu kalitede ATP sertifikalı bir üründü. Az önce de bahsettiğim gibi personel, yakıt ve gıda konusunda önemli bir maliyet tasarrufu sağlayabiliyorsunuz. Ayrıca ürünümüz ATP olarak 6 sene garantilidir ve müşterilerimizin istekleri üzerine garanti sürelerini 2 x 3 seneye kadar uzatma şansları vardır. ATP ithalat/ihracat için gereken önemlidir. 12 yıldan fazla yurtiçi uygulama için uygundur anlamına gelir. (Doğru kullanım ve bakımına göre 15 ve daha fazla garanti süresi uzar) Bu ürünleri almak bir yatırımdır ve aslında demirbaş yatırımı olarak görülmesi gerekmektedir.
Daha fazla ürün gruplarını (taze, soğuk, dondurulmuş ve kuru (ortam/ambient)) tek bir araçla teslim etmemiz mümkündür. Bu yöntemle gıda israfı da oldukça alt seviyelere iner.
Bir de satışını yaptığımız defalarca kullanılabilen dondurulmuş gıda torbalarımız var. Mükavetli İzolasyonlu plastik torbaları olarak adlandırdığımız bu torbaları pek çok market zincirlerinde bu torbalarımızın satışı yapılmaktadır. Bu ürün plastik PE üründür. Bu torbalar alışveriş torbalarıdır. Yani dondurulmuş gıdaları marketten eve kadar 2 ya da 3 saat kadar muhafaza eder.
Bu torbalar şu anda Türkiye’de gerçek yalıtımlı tek ithalat üründür. Maalesef şuanda bu torbanın Türkiye’ye ithal edilmesi hususunda sorunlar yaşıyoruz. İthalat koruma yönergesi ile bu ürünün defalarca kullanılabilmesi nedeniyle bu bir torba değil çanta niteliğinde algılanıyor. Bu yüzden lüks tüketim ürünleri altında değerlendirilmesinden dolayı gümrük vergisi oldukça fazla olmaktadır. Bu yüzden özel “ithalat koruma önemlisi” özel gümrük vergisi uygulanmaktadır. “Bu bir çanta değildir”. Bu bir “Gıda ısı muhafaza” üründür. Hala bu torbalarımızın satışını yapabiliyoruz ancak ücretin gümrük vergisinden kaynaklı fazla olması nedeniyle tam olarak her kesime ulaşabilmiş değiliz.
Profesyonel firmalarda ve üreticilerde yavaş yavaş soğuk zincir bilinci oluşmaya başlamıştır ancak bunu aynı zamanda son tüketiciye de ifade etmek gerekiyor. Dondurulmuş gıdayı marketten alıp eve götürene kadar gıda çözülüyor ardından tekrar dondurucuya koyduğumuzda gıdalarda çok fazla bakteri oluşumuna neden oluyor.
Combi-Therm termal Medico Poşetler, tek kullanımlık ısı koruma özelliği ile ürünlere yüksek düzeyde muhafaza sağlayarak gıda, ilaç, kan ve kimyasal gibi ısıya duyarlı ürünlerin taşınmasını sağlamaktadır.
Ayrıca Airliner® güçlü yalıtım malzemesi sayesinde etkili bir soğuk zincir taşımasında performans ve maliyet verimliliği açısından optimum çözümler sunmaktadır. İlaç, aşı, tanı örnekleri, çikolata, tatlı gibi hassas ısılarda taşınması gereken ürünler için 72 saate kadar koruma sağlamaktadır. Bu ürün strafor EPS için bir alternatif olarak tasarlanmıştır, depolamada %96’ya varan depolama hacmini ve maliyetlerini azaltacaktır.
Bunların dışında ısı takip sistemi dediğimiz yine lojistikle alakalı bir başka ürünümüzde mevcut. Her kutu içine bir RFID yerleştirerek ürünlerimizin nerde, hangi ısıda olduğunu ve nem oranını takip edebiliyoruz.
Yani kısacası soğuk zincir konusunda her alanda ürün temin edebiliyoruz.
Satış öncesi ve satış sonrası hizmet ağınızdan bahseder misiniz?
Satış öncesi ve sonrasında yapmış olduğumuz hizmetlerimiz tamamen müşteri odaklıdır. İlkemiz müşteri memnuniyetidir ve amacımız müşterimizin daha verimli, ekonomik çözümlere kavuşmasını sağlamaktadır. Satış sonrası ise müşteri istekleri doğrultusunda hizmet vermeye devam etmekteyiz.
Dondurulmuş gıda ambalajları ve teknolojisi hakkında kısaca bilgi verir misiniz? Özellikleri nelerdir?
Dondurulmuş gıda ambalajlarında kullanılan mürekkepten, ambalajın hammaddesine kadar oldukça fazla dikkat edilmesi gereken hususlar mevcuttur. Bu konularda özellikle tüketicilerin de bilinçli olması gerekmektedir ve daha fazla eğitim ve bilgilendirme sağlanmalıdır. Sadece bu konuda değil plastik ve ambalaj kullanımlarında da eğitim eksikleri mevcuttur. Özellikle plastik geri dönüşüm çöpleri konusunda oldukça sıkıntı yaşanıyor. Geri dönüşümü oldukça kolay ve defalarca geri dönüştürülebilen plastik ambalajlarının kullanımı ve geri dönüştürülmesinde eğitim verilmesi ve tüketicilerin bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Ancak Hollanda’da yapılan bir araştırmaya göre Türkiye dünyada en gelişmiş geri dönüşüm ağına sahip.
Dondurulmuş gıda ambalaj teknolojisi ülkemizde hangi aşamadadır?
Az önce de belirttiğim gibi 2004 yılında soğuk zinciri hiç kimse bilmezken son birkaç yıldır bilinirliği artmıştır. Dondurulmuş gıda pazarı da çalışan kadın oranlarının artmasıyla birlikte daha fazla kullanılmaya başlamıştır. Ancak çoğunluk hala pazardan aldığı ürünleri kullanmaya devam etmektedir. Dondurulmuş gıda ürünleri Türkiye’de yeterince kullanılmadığı için hala pahalı ürün kategorisinde seyretmektedir. 25 yıl önce Avrupa’da da bu süreçler yaşanmıştı ancak zamanla dondurulmuş gıda tüketimi arttı. İhtiyaç büyüyor, böylece pazar payı da her geçen gün genişliyor. Ambalaj, nakliyat ve dağıtım konularında kolay çözümler bulmamız gerekmektedir. Ev tipi dondurucular gıdaları ortalama -5, -6 dereceye kadar donduruyor ancak bu her ürünü sağlıklı muhafaza etmek için yeterli bir ısı değildir.
AR-GE çalışmalarınız hakkında biraz bilgi verir misiniz?
Biz Ar-Ge çalışmalarından daha ziyade teknolojileri takip ediyoruz. Dünyadaki gelişmeler nelerdir? Dondurulmuş gıdalar nasıl ve ne şekilde taşınıyor bunların örneklerini araştırıp Türkiye pazarına uygun olabilecek ürünleri getirmeye çalışıyoruz. Yurt dışı ziyaretleri gerçekleştirerek gelişmeleri yakından takip etme fırsatı yakalıyoruz. Bir ürünün İstanbul’dan Van’a ya da Kars’a taşınmasında Sivas’a kadar sıcaklık için dikkat edilmesi gerekir Sivas’tan sonra da soğukluk için dikkat edilmesi gerekir. Türkiye’de iklim değişiklikleri çok fazla olduğundan dolayı gıdaların sıcaklıktan dolayı bozulma oranları oldukça yüksek oluyor. Bunun için de gıda lojistiğinde en çok dikkat edilmesi gereken şey gıdanın ısısının eşit tutulabilmesidir.
Ürünlerinizin kalite belgeleri ve özellikle gıdayla uyumlulukları hakkında bilgi verir misiniz?
Ürünlerimiz ATP, CFR, FDA, REACH, HACCP, SMARTVIEW, Sensors Calibration= ISO 17025, GAMP 5 ve Guidelines = infrastructure Validation, uluslararası belgelerine sahiptir.
Son olarak okuyucularımıza neler söylemek istersiniz?
Soğuk/sıcak derecesi ayarlanamadığından dolayı yiyecek içeceklerimiz israf edilmektedir. Bu konuda insanların duyarlı olmaları gerekiyor. Ürünlerimiz bu konuda her kesimden en başta insan sağlığına ve profesyonel şirketlere ulaşarak tasarruf, kalite, dolaylı yoldan ülke ekonomisine katkı sağlamaktadır. Sloganımız herhangi bir şirket (A.Ş) değil TÜRKİYE A.Ş olarak benimsememiz gerekiyor.
Eppo Woortman
DEISKO LTD. Firma Sahibi
