Plastik malzemelerin geri dönüşümü ve yenilenmesi için özelleştirilmiş çözümler
Türkiye’de Asal Teknik tarafından temsilciliği yürütülen İtalyan şirketi Gamma Meccanica, PET geri dönüşüm tesislerindeki uzmanlığını yeni DUV teknolojisi ile gösteriyor.
Gamma Meccanica S.p.A., sektördeki 45 yıllık tecrübesi ile plastiklerin yenilenmesi için tesislerin yapımında yer alan özelliştirilmiş çözümleriyle kendisini uluslararası pazardaki ana oyunculardan biri olarak konumlandırıyor.
Plastik malzemelerin yenilenmesi, ürünlerin yaşam döngüsünün yönetiminde ve çevreye saygıda önemli bir unsurdur. Çevre üzerindeki etkiyi azaltabilmek sektördeki birçok şirketin olduğu gibi, Gamma Meccanica'nın da öncelikli hedefleri arasında yer alıyor. Plastiklerin geri dönüşümü çevreye önemli faydalar sağlaması ile birlikte, yeni ve yüksek kaliteli geri dönüştürülmüş plastik ürünler yaratmayı da mümkün kılıyor. Bu durum ise mevcut ham madde talebininin azaltılmasına, üretim sürecinde daha az enerji kullanımına ve çöp sahasına giden plastik miktarınının düşürülmesine yardımcı oluyor.
PET, Zero Waste Europe ve Eunomia Research & Consulting tarafından hazırlanan rapora göre, diğer plastik türlerine göre birçok avantajı nedeniyle en çok geri dönüştürülen plastik malzemeler arasında yer alıyor. İçecek şişeleri gibi tek kullanımlık ambalajların ve tekstil üretiminde polyester elyaf olarak yaygın bir şekilde kullanılan bir polimer olan PET, aynı zamanda en çok toplanan plastik türü. PP (Polipropilen) ve PE (düşük ve yüksek yoğunluklu polietilen) sırasıyla LDPE ve HDPE ile birlikte gıda ambalajı için idealdir. Çünkü çok inert bir polimer olduğu için, temas ettiği şeyle etkileşime girmiyor.
Gelinen noktada, PET geri dönüşümü etrafında dönen üretim zinciri büyüyor. Plastik atık yönetiminde önemi büyük olan geri dönüşüm, işlenmemiş malzemelerle rekabet edebilecek yüksek kaliteli son ürünler elde etmek için verimli süreçlere ihtiyaç duyuyor.
Müşterilerinden, üniversitelerden ve ortaklarından bir dizi öneri, bilgi ve talep toplayan Gamma Meccanica, genel olarak polyesterler ve poliamidler gibi PET bazlı öğütülmüş ürünlerin geri kazanımı için parasal katmadeğer sağlayan bir çözüm sunuyor. Bu teknoloji şirket tarafından, PET geri dönüşümcülerinin farklı ihtiyaçlarına uyum sağlayan modüler bir çözüm olarak adlandırılıyor.
Gamma Meccanica'nın PET'in yenilenmesi ve kristalizasyonu için geliştirdiği Compac DUV teknolojisi
Gamma Meccanica tarafından önerilen COMPAC DUV teknolojisi, malzemenin mümkün olan en az bozulmasını ve IV düşüşünü elde etmek için vakum ve ısı kullanarak PET geri dönüşümünün ilk adımını gerçekleştirmeye dayanıyor. Başlıca işlevi, malzemeyi ilk işlemden sonra hemen kullanıma hazır etmek veya sonraki işlem basamakları için hazırlamak.
Yeni teknoloji, etkili bir ayıklama ve yıkama tesisi tarafından işlenen PET şişe kırıklarından başlayarak 0,7 dl/g'ye eşit veya daha büyük bir iç viskoziteye sahip granüllerin alınmasını garanti ediyor. Bu şekilde tekstil, gıda ve gıda dışı kullanımlarda fiber, board ve film üretimi için kullanılacak malzemeyi hazırlayabiliyor.
IV değerlerinin 0,75dl/g'den 1,0 dl/g'ye kadar olması gerekli ise iyileştirme için bir sonraki adımın eklenmesi öngörülüyor. Bunların LSP veya SSP prosesi olması gerektiği belirtiliyor.
Şirkete göre; sistemin ilk kurulum maliyetinde önemli bir tasarruf sağlaması, küçük boyutları ve önemli ölçüde enerji tasarrufu sağlayan bir sistem olması COMPAC DUV’un öne çıkan temel özellikleri arasında yer alıyor.
Gamma Meccanica ayrıca, DUV hattı ile birleştirilecek bir LSP (sıvı hal polikondensasyon) tesisi üzerinde de çalışıyor. IV değerinde hızlı bir artış sağlayacak olan bu sistem hatta monte edildiğinde; SSP (katı hal polikondensasyon) tesisine alternatif olacak şekilde virgin bir ham maddenin yerini alabilecek kadar IV^’ye sahip ürünler üretebilecek. DUV'un temel amacı şu şekilde sıralanıyor:
1) Sonraki ekstrüzyon fazında hidroliz reaksiyonları nedeniyle bozulma işlemlerine maruz kalan malzemeleri mümkün olduğunca kurutmak.
2) 'Gıda onaylı' seviyeyi yakalamak için geri dönüştürülecek malzemeden mümkün olduğunca fazla kirletici madde çıkartmak.
Hattın bileşimi
Gamma Meccanica COMPAC DUV rejenerasyon hattı, sıcaklığı korumak ve tüketimi azaltmak için Ecotronic teknolojisine sahip bir vakum reaktöründen, özel profilli tek vidalı bir ekstrüderden, yüksek filtreleme kapasitesine sahip bir elek değiştiricisiden, bir eriyik pompasından, bir su altı granül kesicisi TI'dan ve hattın sonuna eklenmiş bir kristalizatörden oluşuyor.
Malzeme, vakum sızdırmazlığı için özel valflerle donatılmış bir çift hazneli besleme cihazından reaktöre doğru besleniyor.
Malzeme, bir vakumun oluşturulduğu aşağıdaki hazneye yerçekimi etkisi ile iniyor ve bu noktada malzeme çevresel özelliklerini değiştirmeden reaktöre girmeye hazır hale geliyor.
Reaktörde, malzeme yüksek sıcaklık altında tutuluyor. PET malzeme için bu seviye 160° C ile 190° C arasında olabiliyor. Bununla beraber, reaktörde yüksek bir vakum seviyesi (10 mbar'a kadar) korunuyor. Vakum, nem değerini maksimum 50-100 ppm de tutmaya yarıyor. Artık bu nem değerleri ile, hidroliz prosesleri nedeniyle IV'teki düşüş neredeyse sıfıra iniyor.
Ekstrüdere özel olarak PET filtreleme için gerekli bir ekran değiştirici bağlanıyor. Filtrasyon büyük bir öneme sahiptir; çünkü 30 mikrona kadar küçük parçacıkların eliminasyonu yaparak malzemedeki kirlilikleri ortadan kaldırıyor. Buradaki filtre, manuel kontrollü, back flush temizlemeli yada son teknoloji ürünü bir sürekli filtre olabiliyor.
Filtrasyondan sonra malzeme, gerekli boyutta granüller üreten su altı granül kesicisi TI'ye giriyor. Nihai ürünün boyutunda daha fazla hassasiyet istenirse, bir eriyik pompası da hatta eklenebiliyor. Son olarak, bir hat içi kristalizatör bulunuyor. Bu durumda, granülde kalan ısı, enerji tasarruflu kristalizasyon prosesi oluşturmak için kullanılıyor.
Soğutulmuş granüller (kristalizasyondan sonra) özel bir santrifüje girerek, oradan da stoklanacağı siloya alınıyor veya bigbag, torba gibi paketlere doldurulabiliyor.
Proses sonunda minimum IV - içsel viskozite - düşüşü ile (0'dan maksimum % 3'e kadar), kristalize edilmiş ve gerekirse gıda ile temas halinde kullanıma uygun PET granüller üretilebiliyor.
