Endüstri için Yapay Zekâ - 1 -
1. Giriş
Yapay Zekâ kavram olarak insanlar için hep ilgi çekici oldu. Gerek anlamı ve felsefesi gerekse dayanakları ve potansiyelleri olsun, ilk kavram olarak ortaya çıkışından beri hep ilgi gördü ve tarih boyunca çok şey beklendi. İster akademisyen, öğrenci ya da öğretmen olsun, ister işadamı ya da mühendis, birçok kişi sürekli merak duydu. Çünkü bizi insan olarak çok ayrı yere koyan ve fark yarattığını düşündüğümüz bir olgu, ‘yapay’ olarak nitelendiriliyordu. Bu da insanlarda korkuyla karışık bir merak ve beklenti uyandırdı. İnsanlar bu olguya çok fazla şey yükledi. Daha kendi aralarında bir Zekâ sınıflandırmasını yapamadan ya da bilinç, duygu, Zekâ gibi olguların tanımlarını yapamadan onu bilgisayarlardan beklemeye başladı. Böylece Yapay Zekânın bize nasıl fayda getireceği konusu da kavramsal bir çıkmaza girdi.
Polimerler teknolojisinde sürdürülebilir kaynak kullanımı ve atık yönetimi
Özet
Polimerik malzemelerin yaşam döngüsü 7 farklı aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamalar: polimer üretimi, polimer kullanımı, tüketim sonrası atık üretimi, atık yeniden kullanımı, atık geri kazanımı, atık geri dönüşümü ve atık depolanmasıdır. Günlük hayatımızda birçok alanda kullanılan polimerik malzemeler, kaynakların tükenmesi, yenilenememesi, katı atık üretilmesi de dâhil olmak üzere yaşam döngüsü boyunca çevre üzerinde olumsuz etkiler yaratma potansiyeline sahiptir. Bu nedenle, sürdürülebilir yolların ve yöntemlerin tanımlanabilmesi önemlidir. Bu çalışmada polimerlerin kullanılması, bu tüketimin kontrol edilmesi ve yönetilmesinin daha sürdürülebilir yollarının tanımlanması ele alınmaktadır.
Yenilebilir Polimerik Filmler ve Kaplamalar -3-
Özet
Yenilebilir film ve kaplamalardan uygulandıkları gıda ürününe göre farklı işlevleri yerine getirmesi beklenmektedir. Bu işlevleri yerine getirirken ‘Yenilebilir Polimerik Film ve Kaplamalar 1-2’ yayınlarında da bahsedilen temel ve yardımcı bileşenler formülasyonlarda kullanılmalıdır. Bunların yanında yenilebilir film ve kaplamaların gıdaya uygulanma yöntemi de üründen beklenen performans açısından çok önemlidir. Yenilebilir film ve kaplama prosesleri henüz polimer işleme endüstrisi kadar ilerleyememiş olması dolayısıyla mevcut gıda kaplama yöntemleri üzerinden devam etmektedir. Bu derlemede yenilebilir film ve kaplamaların yapı ve işlevselliği ve gıda ürünlerine uygulanma yöntemleri ele alınmıştır.
Tek kullanımlık ambalaj malzemeleri; Biyobozunur polimerler ve Biyoplastikler
Tek kullanımlık ambalaj malzemelerinin kullanımda yenilenebilir kaynaklara olan ilginin artması ve tüketicilerin bilinçlenmesi ile petrol türevli polimerik malzemeler yerini biyobozunur ambalaj malzemelerine bırakmaktadır.
Ambalaj malzemesinin bulunduğu ortamda (toprak, deniz vb.) fiziksel ve kimyasal etkilere maruz kalmasının yanında önemli ölçüde mikroorganizmaların etkisiyle biyobozunurluğu gerçekleşir. Biyobozunurluk petrol türevli sentetik polimerlere çeşitli katkılar ilave edilerek sağlananabildiği gibi biyobozunur polimerler kullanılarakta sağlanabilmektedir. Sentetik polimerlere ilave edilen metal içerikli katkılar ile üretilen ambalaj toprakta ve denizde parçalandığında metal birikimine yol açar. Biyobozunur polimer veya biyoplastik hammaddeden üretilen tek kullanımlık ambalaj malzemelerinde ise herhangi bir çevre kirliliği meydana gelmez.
Sürdürülebilirlik ve Sürdürülebilir Mühendislik
Özet
Çeşitlilik ve üretkenliğin devamlılığı sağlanırken, daimi olabilme yeteneğini korumak sürdürülebilirlik olarak adlandırılmaktadır. Diğer bir deyişle “beşikten mezara” anlayışının bırakılarak “beşikten beşiğe” anlayışının benimsenmesidir. Sürdürülebilir mühendislik her türlü mühendislik sistemini kapsamakta ve sürekli bir şekilde sistem, proses ve çıktıların kirliliği kaynağında yok etmeyi, doğaya ve canlılara daha duyarlı, minimum zarar verecek şekilde düzenlenmesini esas almaktadır. Bu çalışmada sürdürülebilirlik, sürdürülebilir mühendislik ve gereksinimleri ele alınmaktadır.
Masterbatch ve Compound üretiminde kullanılan katkılar
Polimerler, fiziksel ve kimyasal özellik açısından proses koşullarına, iklim şartlarına, fiziksel ve kimyasal etkilere karşı dayanıklılığı zayıf olan malzemelerdir. Polimer üretiminde katkı kullanımı ile polimerlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin geliştirilmesinde, iyileştirilmesinde ve yeni özellikler kazandırılması sağlanmaktadır. Katkıların en çok kullanıldığı alan ise PVC üretimidir. PVC katkıları başlı başına başka bir konu olduğundan burada sadece compound üretiminde kullanılan katkılardan bahsedilecektir.
Compound üretiminde kullanılan katkılar çok değişiklik gösterirler ve farklı gruplar altında değerlendirilebilir. Ancak bunları belli gruplar atlında toplayarak tanımlamaya çalışmak çok daha uygun olacaktır.
Yenilebilir Polimerik Filmler ve Kaplamalar -2-
Özet
Plastikleştiriciler ve antioksidanlar yenilebilir filmlerin en önemli bileşenlerindendir. Gıda ürünlerinde özellikle sebze ve meyvelerde yapılan ayıklama prosesiiçin temizleme, yıkama, soyma, çekirdeğini çıkarma, küp şeklinde doğrama ve çeşitli gıda ürünlerinin çöp ve istenmeyen kısımlarının alınması veya bu gıda ürünleri dışındakilerin üretim prosesleri sonrasında paketlenmesi ve kullanıcıya ulaşım süreci boyunca gıdanın renk, tat, koku gibi duyusal ve görsel özelliklerinde meydana gelebilecek değişimleri minimize etmek amaçlı yenilebilir film ve kaplamalarda yardımcı bileşenler olarak gıda ile kullanımına izin verilmiş doğal ve/ veya sentetik plastikleştiricler ve antioksidanlar kullanılabilmektedir. “Yenilebilir Polimerik Filmler ve Kaplamalar-1” isimli yayının devamı niteliğinde olan bu derlemede yenilebilir film ve kaplamalarda kullanılan yardımcı bileşenler ele alınmıştır.
Ambalaj üretiminde kullanılan metalize filmler ve laminasyon
Metalize filmler, genellikle plastik film yüzeylerinin metalizasyon makinelerinde metal ile kaplaması (Plastik yüzeyinde biriktirilmesi) yöntemiyle elde edilirler. Metalizasyon işleminde en çok tercih edilen yöntem, çok büyük bir vakum ortamında alüminyumun buharlaştırılması sonucu gerçekleştirilir. Plastik film, düşük basınç altında rezistans ile ısıtılan seramik çubuklar üzerinde oluşan alüminyum buharı ile kaplanır. Burada plastik filmin üstünde yoğunlaşan çok ince alüminyum katmanı, filme ışık, su buharı, oksijen ve diğer gazlara karşı bariyer özelliği kazandırır. Böylece metalize olan plastiğin dayanıklılığı artar ve elde edilen ambalaj malzemesinin uzun süreli performansı sağlanmış olur.
Yenilebilir Polimerik Filmler ve Kaplamalar -1-
ÖZET
Polimer biliminde son yıllarda oldukça popüler hale gelen ve doğal polimerlerin kullanımı ile elde edilen yenilebilir film ve kaplamalar insan sağlığına zarar vermeyen biyopolimerlerdir. Bu polimerler çevre dostu, hafif, gıdaya kolaylıkla uygulanabilen, kontrollü gaz geçişi sağlayarak ve oksidasyonu geciktirerek gıdanın raf ömrünü uzatabilme özelliğine sahiplerdir.Yenilebilir film ve kaplamalar, tüm et ürünlerine, sebze ve meyvelere, sert kabuklu yemişlere, şekerlemelere ve çok bileşenli gıda ürünlerinde uygulanabilmektedir. Bu çalışmada geçmişten günümüze yenilebilir film ve kaplama alanında kullanılan doğal polimerler ele alınmıştır.
Ekstrüderler için uygun vida ve kovan tasarımları
Özet
Günümüzde bilimsel araştırmalar, makine parçalarının fonksiyonel ömürlerini sağlıklı bir şekilde yerine getirebilmelerini sağlamak adına yapılmaktadır. Maliyetlerde artışı önlemek için bu fonksiyonel ömürler mümkün olduğunca uzatılmak istenmektedir. Plastik ürünlerin imalatının gerçekleştirildiği ekstrüderlerde, vida ve kovan sistemlerindeki mekanik aşınma ve yorulma hataları yüzünden kullanım ömürlerinde düşüşler görülmektedir. Böylesi hasarların önlenmesi ve bu parçaların kullanım ömürlerini arttırmak amacıyla, literatürde sunulmuş farklı tasarımları ve çözüm önerilerini derlemek, bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır.
