plastik-ambalaj.com

Yenilebilir Polimerik Filmler ve Kaplamalar -2-

Özet

Plastikleştiriciler ve antioksidanlar yenilebilir filmlerin en önemli bileşenlerindendir. Gıda ürünlerinde özellikle sebze ve meyvelerde yapılan ayıklama prosesiiçin temizleme, yıkama, soyma, çekirdeğini çıkarma, küp şeklinde doğrama ve çeşitli gıda ürünlerinin çöp ve istenmeyen kısımlarının alınması veya bu gıda ürünleri dışındakilerin üretim prosesleri sonrasında paketlenmesi ve kullanıcıya ulaşım süreci boyunca gıdanın renk, tat, koku gibi duyusal ve görsel özelliklerinde meydana gelebilecek değişimleri minimize etmek amaçlı yenilebilir film ve kaplamalarda yardımcı bileşenler olarak gıda ile kullanımına izin verilmiş doğal ve/ veya sentetik plastikleştiricler ve antioksidanlar kullanılabilmektedir. “Yenilebilir Polimerik Filmler ve Kaplamalar-1” isimli yayının devamı niteliğinde olan bu derlemede yenilebilir film ve kaplamalarda kullanılan yardımcı bileşenler ele alınmıştır.

1.YENİLEBİLİR FİLM VE KAPLAMALARDAKİ YARDIMCI BİLEŞENLER

1.1.Plastikleştiriciler

Polimer endüstrisinde katkı malzemesi olarak sıklıkla kullanılan plastikleştiriciler düşük molekül ağırlıklı ve uçucu olmayan bileşenlerdir [1]. Bu gibi katkı malzemelerinin kullanımında hedeflenen ilk amaç polimerin camsı geçiş sıcaklığını (Tg) düşürerek kolay işlenebilirlik sağlamak ve ürünü daha esnek hale getirmektir[2]. Bu katkı malzemeleri polimer zincirlerinin esnekliğini, kırılma direncini ve dielektirik sabitini artırmanın yanında polimerin elastik modül, sertlik, yoğunluk, viskozite ve statik elektrik yükü gibi özelliklerinin azalmasına sebep olmaktadır [3]. Yapıdaki kristalin bölge oranı, optik geçirgenlik, elektrik iletkenliği, yanma davranışları, biyolojik bozunmalara karşı direnç gibi fiziksel özellikler de plastikleştiricinin polimer yapısına eklenmesiyle değişmektedir [2, 4].

1.1.1.Plastikleştiricilerin Özellikleri ve Performansı

Plastikleştiriciler genellikle yüksek kaynama noktasına ve 300-600 g/mol aralığında ortalama molekül ağırlığına sahip, lineer veya halkalı karbon zincirlerinden (14-40 karbon) oluşan yapılardır [5, 6]. Plastikleştirici moleküllerinin boyutlarının küçük olması polimer zincirleri arasındaki moleküller arası boşluklara kolaylıkla girmelerine sebep olmakta ve bunun sonucunda zincirler arası ikincil kuvvetleri azalmaktadır[2].

Polimer yapısına plastikleştirici eklenmesi ile elde edilen esneklik, plastikleştiricinin kullanım oranına, kimyasal kompozisyonuna, molekül ağırlığına ve sahip olduğu fonksiyonel gruplara bağlıdır [7]. Plastikleştirici türünde ve seviyesinde yapılacak değişiklik son ürünün özelliklerinde değişime sebep olmaktadır [8, 9]. Belirli bir sistem için seçim yapılması gerektiğinde bileşenler arası uyum dikkate alınmalıdır. Plastikleşme için gerekli plastikleştirici miktarı; işleme özellikleri;  son üründe istenen termal, elektriksel ve mekanik özellikler; kalıcılık; suya karşı dayanım, kimyasal ve güneş ışınımı; toksisite ve maliyet dikkate alınarak belirlenmelidir [2, 9, 10].

Plastikleştiricinin polimerik film içindeki kalıcılığı uçuculuk ve migrasyona karşı direnç ve sudan, çözücülerden ve yağlardan ekstraksiyon derecesi ile bağlantılıdır [6]. Plastik ürünlerinin çoğu eriyikten işleme, ısı etkisiyle harmanlama (hot compounding) olarak isimlendirilen ve bileşenlerin sıcaklık, kesme kuvvetleri ve basınç altında eriyik hale gelmesi, şekillendirmeleri ve soğuma aşamalarından geçerek istenen dayanım ve bütünlüğe sahip bir ürün haline geldiği yöntem ile elde edilmektedir.  Eriyikten işleme yöntemi kalenderleme, ekstrüzyon, enjeksiyon ve basınçla kalıplama gibi farklı işleme yöntemlerini içermektedir. Plastikleri işlemenin kolaylığı veya zorluğu diğer katkı malzemelerinde olduğu gibi plastikleştiricinin türü ve konsantrasyonundan oldukça etkilenmektedir [2].

1.1.2.Plastikleştiricilerin avantaj ve dezavantajları

Yenilebilir film ve kaplamaların çoğu yapılarında bulunan hidrojen bağları, elektrostatik kuvvetler, hidrofob bağlanma ve disülfür bağları gibi moleküller arası kuvvetlerin varlığından dolayı oldukça kırılgandırlar. Daha esnek ve tok malzemeler elde edebilmek için yapıya moleküller arası etkileşimleri ve işleme sıcaklığını azaltmaya yardımcı olacak plastikleştiriciler eklenmektedir. Ancak plastikleştirici kullanımı filmin nem, oksijen, aroma ve yağa karşı geçirgenliğini artırmaktadır. Bu yüzden yenilebilir film ve kaplamalar da plastikleştirici kullanımının avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır [11].

Plastikleştirme işlemi ile polimer zincirlerinde moleküller arası kuvvetler zayıflatılarak film veya kaplama yapısının daha esnek olmasını sağlamaktadırlar. Bununla birlikte plastikleşmenin önlenmesi (antiplastikleştirici) ise düşük plastikleştirici konsantrasyonlarında ve düşük sıcaklıklarda gerçekleşmektedir. Polimerlerde meydana gelen antiplastikleştirme işlemi plastikleştirme işleminin aksine yapının sertleşmesine ve serbest hacmin azalmasına sebep olmaktadır. Bu işlemdeki en önemli faktörler kullanılan plastikleştirici malzeme konsantrasyonu ve plastikleştiricinin yapısıdır [11-13].

Buna ek olarak yapıya düşük konsantrasyonda plastikleştirici eklenmesi polimer yapısının değişmesi için aşılması gereken enerji bariyerini azalttığı için polimer kristalinitesinde ve amorf yapıdaki makromolekül zincirlerin düzenlenmesinde artışa sebep olmaktadır [6]. Antiplastikleştirici, yenilebilir film ve kaplamalarda su buharı geçişini azaltmakta ve plastikleştiricinin tam tersi bir davranış göstererek filmin elastik modül ve kırılganlık özelliklerini artırmaktadır [11].

Çoğu yenilebilir film ve kaplamada plastikleştirici kullanımının sağladığı en büyük avantaj esnekliğin ve kopma uzamasının artması ve çekme dayanımının azalması ile film tokluğunu veya rezilyansı artırmasıdır [5, 12, 14-19]. 

1.1.3.Plastikleştiricilerin sınıflandırılması

Polimer biliminde plastikleştiriciler iç ve dış plastikleştirici olarak sınıflandırılabilmektedir. Dış plastikleştiriciler polimer yapısına katılan düşük uçuculuğa sahip malzemelerdir. Bu durumda plastikleştirici molekülleri polimer zincirleri ile etkileşime girmekte ancak bunlar kimyasal olarak bağlanmadıkları için buharlaşma, migrasyon veya ekstraksiyon (özütleme) gibi işlemlerle yapıdan ayrılabilmektedirler. İç plastikleştiriciler ise polimer moleküllerinin kendi yapısında bulunmaktadır ve polimer yapısı içinde kopolimerize olarak veya bir reaksiyonu sonucunda oluşarak ürünün bir parçası haline gelmektedir [2, 20].

İç plastikleştiriciler genellikle hacimli yapılara sahiptirler bu özelliklerinden dolayı yapıdaki serbest hacim artmakta ve polimer zincirlerinin bir araya gelmesi önlenmektedirler. Bununla birlikte iç plastikleştiriciler, polimerin Tg ve elastik modül değerlerinde düşüşe sebep olarak polimer yapısının daha esnek bir hale gelmesini sağlamaktadırlar. Çoğunlukla iç plastikleştiriciler de belirgin olmasına rağmen sıcaklığa karşı yüksek dayanım her iki türde de gözlemlenmektedir. Dış plastikleştiriciler kullanıldığında istenen özelliğe bağlı olarak doğru malzemenin seçilebilme şansı vardır [11]. Plastikleştiriciler birincil ve ikincil olarak da sınıflandırılabilmektedirler [2, 21].

Eğer yüksek konsantrasyonda bir polimer plastikleştirici içerisinde çözünürse birincil plastikleştirici olarak tanımlanmaktadır. Bu tür, plastikleştiricilerin ana unsuru olarak kullanılmaktadır ve normal işleme sıcaklığında polimeri hızla jelleştirmeli ve plastikleştirilmiş malzemeden sızmamalıdır. İkincil plastikleştiricilerin jelleşme kapasiteleri düşüktür ve polimerle olan uyumları sınırlıdır. Bu sınırlandırmadan dolayı ürün özelliklerini iyileştirmek, ısıl kararlılığı artırmak ve maliyeti düşürmek için genellikle birincil plastikleştiricilerle karışım haline getirilerek kullanılmaktadırlar [22]. Biyopolimer esaslı filmler için plastikleştiriciler suda çözünebilenler ve çözünemeyenler olarak ayrılabilmektedirler [23]. Kullanılan plastikleştirici türü ve miktarı polimerik sulu dispersiyonlardan elde edilen filmlerin özelliklerini oldukça fazla etkilemektedir [2, 24].

Hidrofilik plastikleştiriciler sulu ortamda polimer dispersiyonlarına ilave edildiklerinde çözünmektedirler ve yüksek konsantrasyonda ilave edildiklerinde polimerdeki su difüzyonunda artışa neden olabilmektedirler. Bunun tam tersi olduğunda hidrofobik plastikleştiriciler su alımını azaltarak filmdeki çok küçük boşlukları kapatabilmektedirler. Bununla birlikte suda çözünebilen plastikleştiriciler esneklik kaybına veya filmin kuruması sırasında sürekli olmayan bölgelerin oluşumuna yol açan faz ayrımına neden olabilmektedir. Bunun bir sonucu olarak da su buharı geçirgenliği artmaktadır. Çözünmeyen plastikleştiricilerin polimer tarafından tamamen alınması polimerik dispersiyonun plastikleştirici ile optimum bir hızda karıştırılması ile elde edilebilmektedir [2, 25].

1.1.4.Biyopolimer filmler için uygun plastikleştiriciler

Doğal esaslı polimerik filmlerin kullanımı ucuz, kullanılabilirlik, fonksiyonel nitelikler, mekanik özellikler (dayanım ve esneklik), optik kalite (parlaklık ve opaklık), bariyer özellikleri (su buharı, O2 ve CO2 geçirgenliği), suya karşı yapısal direnç ve duyusal kabul edilebilirlik gibi özelliklere bağlıdır. Bu özellikler matrisi oluşturan malzeme türü (yapı, molekül ağırlığı, yük dağılımı), film üretim koşulları (çözücü, pH, konsantrasyon, sıcaklık vb.), katkı maddelerinin türü ve konsantrasyonundan (plastikleştirici, çapraz bağlama ajanı, antimikrobiyaller, antioksidanlar) oldukça etkilenmektedirler [2, 26, 27].

Plastikleştiriciler filme esneklik kazandırarak kırılganlığın azalmasına, ambalajlama ve taşıma sürecindeki büzülme veya küçülmelerin en aza düşürülmesine yardımcı olmaktadırlar [26, 28, 29]. Ancak yapılan çalışmalar sonucunda plastikleştiricilerin yenilebilir film özellikleri üzerinde bazı yan etkilere sahip olduğu gözlemlenmiştir. Yenilebilir film çözeltisine plastikleştirici eklenmesi gaz, çözücü ve su buharı geçirgenliğinde artışa ve yapışkanlık etkisinde (kohezyon) azalmaya bağlı olarak mekanik özelliklerde düşüşe sebep olmaktadır [2].

Doğal biyopolimer teknolojisinde ana çözücü olan su, hidrokolloid esaslı filmlerin en güçlü doğal plastikleştiricisidir. Su molekülleri polimerlerin Tg değerinde düşüşe ve serbest hacimde artışa sebep oldukları için plastikleştirici olarak kabul edilmektedirler [2, 10, 30].

Biyopolimerlerde suyun plastikleştirici etkisi ile ilgili oldukça geniş bir literatür bilgisi bulunmaktadır [10, 30-37]. Suya ek olarak polioller, mono-, di- ve oligosakkaritler de yaygın olarak kullanılan plastikleştiriciler arasındadırlar. 

Yapılan çalışmalarda yenilebilir film veya kaplamalarda veya biyobozunur filmlerde plastikleştirici olarak gliserol (GLY) [10, 16, 31, 32, 35, 38-47] etilen glikol (EG), dietilen glikol (DEG), trietilen glikol (TEG) ve polietilen glikol (PEG) [9, 31, 39, 41, 48-50], polipropilen glikol (PPG) [31], sorbitol [9, 31, 34, 35, 42, 44, 46, 48, 51-55] mannitol [56], ksilitol [42, 45], yağ asitleri [51, 57-60], monosakkaritler (glikoz, manoz, fruktoz, sükroz) [42, 48, 53, 61], etanolamin (EA) [62], üre [53], trietanolamin (TEA) [41], bitkisel yağlar; lektin; vakslar [51, 60] aminoasitler [63], yüzeyaktif maddeler [64] ve su [10, 30, 32, 34] gibi polioller sıklıkla kullanılmaktadır [2].

Yenilebilir film veya kaplamalarda ve biyobozunur filmlerde kullanılan temel bileşenler polisakkaritler, proteinler ve yağlardır.  Polisakkaritlerin film oluşturma özellikleri iyidir ve yağ ve sıvılara karşı etkili bariyer özellik sağlamaktadırlar fakat neme karşı oldukça hassastırlar. Protein esaslı filmlerin mekanik ve bariyer özellikleri polisakkarit esaslı filmlerden daha iyidir. Yağ esaslı malzemeler yenilebilir film veya kaplamalarda neme karşı yüksek bariyer özellikler sağlamaktadır ancak dokusal ve duyusal açıdan sorunlara sebep olabilmektedir [2].

1.2.Antioksidanlar

Antioksidanlar düşük konsantrasyonlarda et ürünlerindeki yağ ve proteinler gibi kolay okside olabilen biyomoleküllerin oksidasyonunu geciktirebilen malzemeleridir. Böylelikle gıda ürünlerini oksidasyon ile gerçekleşen bozulmalara karşı korunmakta ve raf ömrünün artmasına yardımcı olunmaktadır. Antioksidanların gıda ürünlerinde kullanımı ülkelerin düzenleyici kanunları veya uluslararası standartlarla kontrol edilmektedir.  Oksidatif bozulmayı önlemek için antioksidan olarak değerlendirilmesi önerilen birçok bileşik bulunmasına rağmen bunlardan yalnızca birkaçı gıda ürünlerinde kullanılabilmektedir [65].

Bütillenmiş hidroksi anisol (BHA), bütillenmiş hidroksi toluen (BHT), tersiyer butil hidroksi kinon (TBHQ) ve propil gallat (PG) gibi sentetik antioksidanlar et ve kanatlı ürünlerde kullanılmaktadır [66-68]ancak sentetik antioksidanların potansiyel toksikolojik etkilerinden dolayı kullanımları denetim altında alınmaktadır [69-71]. Son yıllarda doğal ürünler ve tüketicilerin doğal gıdalar için yüksek fiyat ödemeye istekliliğine [72] yanıt olarak et ve kanatlı ürün endüstrisi, oksidatif kokuyu en aza indirgemek ve ürünlerin raf ömrünü artırmak için aktif çözümler aramaktadır [65, 73].

Meyve ve diğer bitkisel malzemeler, yüksek oranda fenolik bileşik içermelerinden dolayı oldukça etkin doğal antioksidan kaynaklarıdır ve yaygın olarak kullanılan antioksidanlara alternatiftirler [70]. Biberiye ve baharat özütleri gibi birçok doğal antioksidanın sentetik antioksidanlardan daha etkili oldukları belirtilmiştir. Karnosik asit ve karnosol esaslı biberiye özütleri doğal ve güvenli olarak sentetik antioksidanlara alternatif olarak onaylanmasıyla doğal ürünler için yeni bir trend ortaya çıkmıştır [65].

1.2.1.Gıda ürünlerinde oksidasyon

Gıda ürünlerinde oksidasyon sonucunda duyusal kalitede değişiklikler, istenmeyen tat ve toksik bileşiklerin oluşumu, acılaşma, vitaminlerin yıkımı, renk ve gıda kalitesinde kayıplar gibi olumsuz etkilerle karşılaşılmaktadır [74-76]. 

Karbonhidratlar oksidasyon reaksiyonlarına karşı proteinler ve yağlar kadar hassas olmamakla birlikte son ürünleri de uçucu değildir. Gıda ürünlerindeki karbonhidrat oksidasyonu enzimatik reaksiyonlardan dolayı gerçekleşebilmektedir. Gıdalarda kullanılan karbonhidratların oksidasyonu ve kahverengileşme/ esmerleşme reaksiyonları genellikle yüksek sıcaklıklarda gerçekleşmektedir [75, 77-79].

Proteinlerin oksidasyonu, reaktif oksijen türleri (ROS) ile doğrudan reaksiyonlarla veya oksidatif stresin ikincil yan ürünleri ile dolaylı reaksiyonlarla indüklenen proteinlerin kovalent modifikasyonları olarak tanımlanmaktadır. Reaktif oksijen türleri protein parçalanması veya protein- protein çapraz bağlarının oluşumuna sebep olmakta bu yüzden hem aminoasitlerin yan zincirlerinde hem de proteinlerin ana zincirlerinde oksidasyona sebep olabilmektedir. Tüm aminoasitlerin reaktif oksijen türleri tarafından modifiye edilebilmesine rağmen, aminoasitlerdeki sülfür gruplarının reaksiyona olan elverişliliğinden dolayı sistein ve metionin oksidatif değişikliklere en yatkın yapılardır. Proteinlerin oksidatif modifikasyonları konformasyon, yapı, çözünürlük, proteolize karşı duyarlılık ve enzim aktivitelerini de içeren fiziksel ve kimyasal birçok özelliği değiştirebilmektedir. Bu modifikasyonlar taze et kalitesinde yapılan düzenlemeler ile ilgili olabilmekte ve et ürünlerinin işleme özelliklerinden etkilenebilmektedirler [80].

Gıdalarda istenen veya istenmeyen çoğu tat ve aroma yağlardan kaynaklanmaktadır. Yağ oksidasyonunun artması tat, renk, doku, besinsel değer ve kabul edilebilirlik gibi gıda ürününün kalitesi ve müşteri memnuniyeti açısından önem gösteren özelliklerde azalmaya sebep olmaktadır [82]. Bunların yanında yağ oksidasyonu raf ömrünün azalması, istenmeyen tat oluşumunun artması, fonksiyonel ve duyusal özelliklerin değişimi ve bazen de kanserojen maddelerin oluşumu gibi hem ürün kalitesine hem de insan sağlığına zarar verebilecek etkilere sebep olabilmektedir [83-85]. Et ürünlerinde gerçekleşen yağ oksidasyonlarını etkileyen birçok faktör bulunmaktadır. Bunlar: sıcaklık, ışık, katalizörler, oksijen içeriği, oksijen türü, fosfolipidler, doymamış yağ asitleri, kesim işleminin koşulları, kas membranlarının yok edilmesi için prosesler ve pH gibi sıralanabilmektedir [84, 86-88]. Çeşitli çiftlik hayvanlarının türlerine göre etlerin yağ oksidasyonuna karşı hassasiyetleri de değişmektedir. Çünkü her hayvan türü farklı oranlarda doymamış yağ asidi içermektedir [83, 89].

1.2.2.Doğal antioksidanlar

Meyveler sağlık açısından destekleyici özelliklere sahip olduklarından dolayı halktan ve bilim insanlarından oldukça fazla ilgi görmektedir. Meyvelerin faydalı gıda ürünleri olmaları antioksidan olarak görev yapmalarını sağlayan yüksek orandaki fenolik bileşiklerinden kaynaklanmaktadır [90]. Birçok meyvenin et ürünlerinde antioksidan olarak kullanılması üzerine sayısız çalışma yapılmaktadır [65, 70, 91-93]. Eriklerden elde edilen gıda bileşenleri antioksidan, antimikrobiyal, yağ yerine geçen ve aroma verici özelliklere sahiptir [94]. Erik ürünleri çeşitli et ürünlerinde, birçok farklı işleme ve depolama koşulları altında antioksidan özellik sergilemektedir. Yapılan çalışmalar neticesinde erik ürünlerinin kullanımı ile gıdada çok az bir tat ve renk değişimi gözlemlenmiştir. Duyusal özelliklere bakıldığında renk ve tat özelliklerinde büyük ölçüde bir değişim olmadığı görülmüştür [65]. Üzüm çekirdeği özütü E vitamininden yaklaşık 20 kat ve C vitamininden 50 kat daha yüksek antioksidan etkiye sahiptir. Üzüm çekirdeği özütü ile belirli konsantrasyonlarda işlem görmüş gıda ürünlerinde meydana gelen renk değişimleri işlem görmemiş gıdalara göre oldukça belirgindir [95, 96]. Yaban mersini yağ oksidasyonunu önleyebilen yüksek konsantrasyonda (158.8 μmol toplam fenol/g kuru ağırlık) fenolik bileşikler içermektedir [97]. Kırmızı meyvelerin olgunlaşma süresince birikmeye eğilimi olan atosiyaninler, yaban mersinindeki temel fenolik bileşenlerdir [65, 98]. Kümes hayvanlarının eti ve domuz eti ürünlerinde bulunan yaban mersini ürünleri antioksidan özellik göstermektedir [65]. Nar meyvesi yüksek oranda antioksidan içermektedir. Meyve kabukları tanenler, antosiyaninler ve flavanoidler için iyi bir kaynaktır [69, 99]. Yaygın olarak kullanılan birçok meyveden alınan su ve özütlerin nardan daha düşük antioksidan aktivitesine sahip olduğu belirtilmiştir [99]. Yapılan bir araştırma sonucunda ticari nar suyunun antioksidan aktivitesinin yeşil çay ve kırmızı şaraptan üç kat daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir [65, 100].

Meyvelerin yanında bitkiler ve/veya bitki gövdeleri de antioksidan özellik göstermektedir. Çam kabuğu özütleri fenolik bileşik bakımından zengin oldukları için antioksidan aktivitesine sahiptirler [101]. Pişmiş dana kıymasında oksidasyonu geciktirmek veya önlemek amacıyla kullanılmaktadır [65]. Biberiye ve biberiye özütleri, doğal antioksidan olarak et ve et ürünlerinde üzerine en fazla çalışma yapılan bitkisel ürünlerdir [102]. Biberiye ürünleri,  kemiksiz hindi eti [103],  vakumlu paketlenmiş dana kıyma ve domuz eti [104], pişmiş domuz eti köftesinde [105], oldukça başarılı antioksidan etkiye sahiptir. [65, 106].

1.2.3.Antioksidan içeren yenilebilir film ve kaplamalar

Gıda endüstrisinde aşılması gereken en büyük engellerden birisi degredasyon, enzimatik kahverengileşme ve oksidatif acılaşma gibi reaksiyonlar yüzünden gıda ürünlerinin raf ömrünün sınırlı olmasıdır [107]. Gıda bozulmalarının azalması için başvurulan yöntemlerden birisi olan yenilebilir film veya kaplamalar su buharı, oksijen ve nem gibi etmenlere karşı bariyer özellik sağlayabilen ve gıda yüzeyinde tüketim açısından uygun ince bir tabaka oluşturmaktadır. Bunlara ek olarak yenilebilir film ve kaplamalar işlenmiş ve taze gıdaların raf ömürlerini uzatmak ve kalitelerini artırmak gibi önemli fonksiyonel özelliklere de sahiptirler. Yenilebilir film veya kaplamalara antioksidanlar gibi aktif bileşenlerin eklenmesi ile fonksiyonel özellikler artırılabilmekte ve gıdaların korumak amacıyla da kullanılabilme özelliği sağlamaktadır [108]. Antioksidanlar çalışma mekanizmasına bakılmaksızın oksidasyon prosesine karşı serbest radikalleri bağlayabilmektedirler [109]. 

Bitki özleri [110-112], esans yağları [113-115] ve α-tokoferol (yağda çözünebilen antioksidan), askorbik asit (C vitamini) [116-118] veya sitrik asit [119, 120] gibi doğal esaslı antioksidan katkı maddelerinin tek veya karışım halinde BHA (bütillenmiş hidroksianisol) ve BHT (bütillenmiş hidroksitoluen) gibi sentetik antioksidanlara alternatif olarak kullanılabilmesi için çalışmalar yapılmaktadır. Yapılan çalışmalar sonucunda yenilebilir film veya kaplamalara kahverengileşmeyi önleyici katkı maddelerinin eklenmesi ile gıdanın birçok özelliğini muhafaza ettiği öne sürülmüştür [121].

1.2.3.1.Antioksidanların bileşenleri, mekanizmaları ve analizler

Antioksidanlar, malzemeleri (sadece gıdaları değil) etki mekanizmalarından bağımsız olarak otoksidasyona karşı koruma sağlayabilen katkı malzemeleridir [109]. Bu bileşikler etki mekanizmalarına göre primer ve sekonder antioksidanlar olarak sınıflandırılabilmektedir. Bazı antioksidanlar, çok fonksiyonlu olarak adlandırılan birden fazla etki mekanizmasına sahip olabilmektedir [122]. Birincil antioksidanlar, otoksidasyon başlama basamağını geciktiren, engelleyen veya otoksidasyon ilerleme basamağını engelleyen serbest radikal elektron alıcı sistemlerdir [121, 122]. İkincil antioksidanlar oksidasyon hızını çeşitli mekanizmalarla yavaşlatmaktadırlar ancak oluşan serbest radikalleri daha kararlı hale dönüştürememektedirler. Antioksidanlar doğal veya sentetik olabilmektedirler. Gıdalarda kullanım için onay alan sentetik antioksidanlar bütillenmiş hidroksi anisol (BHA), bütillenmiş hidroksi toluen (BHT), propil gallat (PG), oktil gallat, dodesil gallat, etoksikuin, askorbil palmitat, tersiyer bütil hidrokinon (TBHQ) içermektedirler [123]. Tokoferoller, tokotrienol, askorbik asit (C vitamini), sitrik asit, karotenoidler ve enzimatik antioksidanlar gıdalarla sıklıkla kullanılan doğal antioksidanlardır [121, 124]. Sentetik antioksidanlarla karşılaştırıldıklarında doğal antioksidanların düşük antioksidan aktivitesine sahip olmaları ve ürünün tat, koku gibi duyusal özelliklerini olumsuz etkilemeleri gibi bazı dezavantajları olmasına rağmen tüketici tarafından kabul edilmiş olan birçok avantajı da bulunmaktadır. Ayrıca doğal antioksidanlar gıdalarda tatlandırıcı veya aroma olarak da kullanılabilmektedir [121, 125].

1.2.3.2.Antioksidan film ve kaplamaların uygulanması

Meyvelerde gerçekleşen kahverengileşmeyi kontrol etme yöntemlerinden biri meyvenin kesildikten veya soyulduktan sonra bir antioksidan çözeltisine daldırılmasıdır. Bu metodoloji ürünün raf ömrünü uzatmak için modifiye atmosferde paketleme ve düşük sıcaklıklarda depolamaya dayanmaktadır [126]. Ayrıca yenilebilir film ve kaplamalar taze kesilmiş meyvelerin raf ömrünü de artırmaktadır. Yenilebilir film ve kaplama formülasyonuna antioksidan ilavesi kahverengileşmeyi önleyerek ve besin oksidasyonunun istenmeyen etkilerinin azaltarak yenilebilir film veya kaplamanın koruyucu fonksiyonunu artırabilmektedir [113, 121, 127]. Film veya kaplama formülasyonuna antioksidan maddeler ilave edilmeden önce antioksidan kapasitesinin yanında; içine eklendikleri malzemelerin özelliklerini ve gıda ürününün tat, renk ve kimyasal modifikasyonlar gibi özelliklerini nasıl etkilediği bilinmelidir [121].

SONUÇ

Son yıllarda çevresel kaygıların artması sonucu gündeme gelen yenilebilir film ve kaplamaların üretiminde kullanılan plastikleştiriciler ve antioksidan malzemeler üründen beklenen performansı çok önemli bir şekilde etkilemektedir. Kullanılan yardımcı bileşenlerin doğal ve/ veya sentetik olmasıda ayrıca film ve kaplamaların performansını etkilemektedir. Özellikle gıda ile temas halinde olan veya katkı/ dolgu maddesi olarak kullanılan yardımcı bileşenlerin gıda ile uyumuna dikkat edilmekte ve insan sağlığını tehlikeye atacak herhangi bir kanserojen etki göstemiyor olması gerekmektedir. Bu konu ile ilgili genel kurallar ülke bazında değişiklik göstermekle birlikte doğal yardımcı bileşenlerin araştırılması, incelenmesi ve kullanıma uygun hale getirilerek istenilen özellikleri yerine getirilmesine yönelik çalışmalar devam etmektedir.

KAYNAKLAR

1.Sejidov, F.T., Y. Mansoori, and N. Goodarzi, Esterification reaction using solid heterogeneous acid catalysts under solvent-less condition. Journal of Molecular Catalysis A: Chemical, 2005. 240(1): p. 186-190.

2.Vieira, M.G.A., et al., Natural-based plasticizers and biopolymer films: A review. European Polymer Journal, 2011. 47(3): p. 254-263.

3.Young, R.J., Fundamental principles of polymeric materials. 2nd edition, Stephen L. Rosen. John Wiley & Sons, New York, 1993. pp. xvi + 420, price US$68.95. ISBN 0-471-57525-9. Polymer International, 1994. 33(3): p. 343-344.

4.Biaŀecka-Florjańczyk, E. and Z. Florjańczyk, Solubility of Plasticizers, Polymers and Environmental Pollution-Chapter 22. 2007.

5.Donhowe, I.G. and O. Fennema, The effects of plasticizers on crystallinity, permeability, and mechanical properties of methylcellulose films. Journal of Food Processing and Preservation, 1993. 17(4): p. 247-257.

6.Wilson, A.S., Plasticisers: principles and practice. 1995: Institute of materials.

7.Moreno, R., The role of slip additives in tape casting technology. II: Binders and plasticizers. American Ceramic Society Bulletin, 1992. 71(11): p. 1647-1657.

8.Rahman, M. and C.S. Brazel, The plasticizer market: an assessment of traditional plasticizers and research trends to meet new challenges. Progress in Polymer Science, 2004. 29(12): p. 1223-1248.

9.Cao, N., X. Yang, and Y. Fu, Effects of various plasticizers on mechanical and water vapor barrier properties of gelatin films. Food hydrocolloids, 2009. 23(3): p. 729-735.

10.Cheng, L.H., A.A. Karim, and C.C. Seow, Effects of Water‐Glycerol and Water‐Sorbitol Interactions on the Physical Properties of Konjac Glucomannan Films. Journal of food science, 2006. 71(2).

11.Sothornvit, R. and J.M. Krochta, Plasticizers in edible films and coatings-23. 2005.

12.Guo, J.-H., Effects of plasticizers on water permeation and mechanical properties of cellulose acetate: antiplasticization in slightly plasticized polymer film. Drug Development and Industrial Pharmacy, 1993. 19(13): p. 1541-1555.

13.Seow, C., P. Cheah, and Y. Chang, Antiplasticization by Water in Reduced‐Moisture Food Systems. Journal of Food Science, 1999. 64(4): p. 576-581.

14.Park, H.J., et al., Permeability and mechanical properties of cellulose‐based edible films. Journal of Food Science, 1993. 58(6): p. 1361-1364.

15.Gontard, N., et al., Edible composite films of wheat gluten and lipids: water vapour permeability and other physical properties. International journal of food science & technology, 1994. 29(1): p. 39-50.

16.Galietta, G., et al., Mechanical and thermomechanical properties of films based on whey proteins as affected by plasticizer and crosslinking agents. Journal of Dairy Science, 1998. 81(12): p. 3123-3130.

17.Anker, M., M. Stading, and A.-M. Hermansson, Effects of pH and the gel state on the mechanical properties, moisture contents, and glass transition temperatures of whey protein films. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 1999. 47(5): p. 1878-1886.

18.Permeability, O., Mechanical Properties of Films from Hydrolyzed Whey Protein Sothornvit, R.; Krochta. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 2000. 48(9): p. 3913-3916.

19.Sothornvit, R. and J.M. Krochta, Plasticizer effect on mechanical properties of β-lactoglobulin films. Journal of Food Engineering, 2001. 50(3): p. 149-155.

20.Frados, J., Plastics engineering handbook of the Society of the Plastics Industry, inc. 1976: Van Nostrand Reinhold.

21.Krauskopf, L., Monomeric Plasticizer. New York: Wiley, 1993.

22.Chanda, M. and S. Roy, Plastic polymers handbook. Mareel Dekker Ine., New York, 1986.

23.Siepmann, J., O. Paeratakul, and R. Bodmeier, Modeling plasticizer uptake in aqueous polymer dispersions. International journal of pharmaceutics, 1998. 165(2): p. 191-200.

24.Johnson, K., et al., Effect of triacetin and polyethylene glycol 400 on some physical properties of hydroxypropyl methylcellulose free films. International journal of pharmaceutics, 1991. 73(3): p. 197-208.

25.Bodmeier, R. and O. Paeratakul, Plasticizer uptake by aqueous colloidal polymer dispersions used for the coating of solid dosage forms. International journal of pharmaceutics, 1997. 152(1): p. 17-26.

26.Guilbert, S., N. Gontard, and L.G. Gorris, Prolongation of the shelf-life of perishable food products using biodegradable films and coatings. LWT-food science and technology, 1996. 29(1): p. 10-17.

27.Debeaufort, F., J.-A. Quezada-Gallo, and A. Voilley, Edible films and coatings: tomorrow's packagings: a review. Critical Reviews in Food Science, 1998. 38(4): p. 299-313.

28.Markarian, J., Biopolymers present new market opportunities for additives in packaging. Plastics, Additives and Compounding, 2008. 10(3): p. 22-25.

29.Bordes, P., E. Pollet, and L. Avérous, Nano-biocomposites: biodegradable polyester/nanoclay systems. Progress in Polymer Science, 2009. 34(2): p. 125-155.

30.Karbowiak, T., et al., Effect of plasticizers (water and glycerol) on the diffusion of a small molecule in iota-carrageenan biopolymer films for edible coating application. Biomacromolecules, 2006. 7(6): p. 2011-2019.

31.Jangchud, A. and M. Chinnan, Properties of peanut protein film: sorption isotherm and plasticizer effect. LWT-Food Science and Technology, 1999. 32(2): p. 89-94.

32.Sobral, P., E. Monterrey-Q, and A. Habitante, Glass transition study of Nile Tilapia myofibrillar protein films plasticized by glycerin and water. Journal of thermal Analysis and Calorimetry, 2002. 67(2): p. 499-504.

33.Gontard, N., S. Guilbert, and J.L. CUQ, Water and glycerol as plasticizers affect mechanical and water vapor barrier properties of an edible wheat gluten film. Journal of Food Science, 1993. 58(1): p. 206-211.

34.Kristo, E. and C.G. Biliaderis, Water sorption and thermo-mechanical properties of water/sorbitol-plasticized composite biopolymer films: Caseinate–pullulan bilayers and blends. Food hydrocolloids, 2006. 20(7): p. 1057-1071.

35.Kim, S. and Z. Ustunol, Solubility and moisture sorption isotherms of whey-protein-based edible films as influenced by lipid and plasticizer incorporation. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 2001. 49(9): p. 4388-4391.

36.McHugh, T.H. and J.M. Krochta, Sorbitol-vs glycerol-plasticized whey protein edible films: integrated oxygen permeability and tensile property evaluation. Journal of agricultural and food chemistry, 1994. 42(4): p. 841-845.

37.Carvalho, R., C. Grosso, and P. Sobral, Effect of chemical treatment on the mechanical properties, water vapour permeability and sorption isotherms of gelatin‐based films. Packaging Technology and Science, 2008. 21(3): p. 165-169.

38.Bergo, P., et al., Physical properties of edible films based on cassava starch as affected by the plasticizer concentration. Packaging Technology and Science, 2008. 21(2): p. 85-89.

39.Suyatma, N.E., et al., Effects of hydrophilic plasticizers on mechanical, thermal, and surface properties of chitosan films. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 2005. 53(10): p. 3950-3957.

40.Bergo, P. and P. Sobral, Effects of plasticizer on physical properties of pigskin gelatin films. Food Hydrocolloids, 2007. 21(8): p. 1285-1289.

41.Audic, J.-L. and B. Chaufer, Influence of plasticizers and crosslinking on the properties of biodegradable films made from sodium caseinate. European Polymer Journal, 2005. 41(8): p. 1934-1942.

42.Zhang, Y. and J. Han, Mechanical and thermal characteristics of pea starch films plasticized with monosaccharides and polyols. Journal of Food Science, 2006. 71(2).

43.Moore, G.R.P., et al., Influence of the glycerol concentration on some physical properties of feather keratin films. Food Hydrocolloids, 2006. 20(7): p. 975-982.

44.Thomazine, M., R.A. Carvalho, and P.J. Sobral, Physical properties of gelatin films plasticized by blends of glycerol and sorbitol. Journal of Food Science, 2005. 70(3).

45.Talja, R.A., et al., Effect of various polyols and polyol contents on physical and mechanical properties of potato starch-based films. Carbohydrate Polymers, 2007. 67(3): p. 288-295.

46.Müller, C.M., F. Yamashita, and J.B. Laurindo, Evaluation of the effects of glycerol and sorbitol concentration and water activity on the water barrier properties of cassava starch films through a solubility approach. Carbohydrate Polymers, 2008. 72(1): p. 82-87.

47.Fishman, M., et al., Extrusion of pectin/starch blends plasticized with glycerol. Carbohydrate Polymers, 2000. 41(4): p. 317-325.

48.Cuq, B., et al., Selected functional properties of fish myofibrillar protein-based films as affected by hydrophilic plasticizers. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 1997. 45(3): p. 622-626.

49.Smits, A., et al., Interaction between dry starch and plasticisers glycerol or ethylene glycol, measured by differential scanning calorimetry and solid state NMR spectroscopy. Carbohydrate polymers, 2003. 53(4): p. 409-416.

50.Honary, S. and H. Orafai, The effect of different plasticizer molecular weights and concentrations on mechanical and thermomechanical properties of free films. Drug development and industrial pharmacy, 2002. 28(6): p. 711-715.

51.García, M.A., M.N. Martino, and N.E. Zaritzky, Lipid Addition to Improve Barrier Properties of Edible Starch-based Films and Coatings. Journal of Food Science, 2000. 65(6): p. 941-944.

52.Mali, S., et al., Water sorption and mechanical properties of cassava starch films and their relation to plasticizing effect. Carbohydrate Polymers, 2005. 60(3): p. 283-289.

53.Galdeano, M., et al., Effects of production process and plasticizers on stability of films and sheets of oat starch. Materials Science and Engineering: C, 2009. 29(2): p. 492-498.

54.Sobral, P.d.A., et al., Mechanical, water vapor barrier and thermal properties of gelatin based edible films. Food hydrocolloids, 2001. 15(4): p. 423-432.

55.Rotta, J., et al., Parameters of color, transparency, water solubility, wettability and surface free energy of chitosan/hydroxypropylmethylcellulose (HPMC) films plasticized with sorbitol. Materials Science and Engineering: C, 2009. 29(2): p. 619-623.

56.Navarro-Tarazaga, M.L., R. Sothornvit, and M.a.B. Pérez-Gago, Effect of plasticizer type and amount on hydroxypropyl methylcellulose− beeswax edible film properties and postharvest quality of coated plums (cv. Angeleno). Journal of Agricultural and Food Chemistry, 2008. 56(20): p. 9502-9509.

57.Pommet, M., et al., Study of wheat gluten plasticization with fatty acids. Polymer, 2003. 44(1): p. 115-122.

58.Jongjareonrak, A., et al., Fatty acids and their sucrose esters affect the properties of fish skin gelatin-based film. European Food Research and Technology, 2006. 222(5-6): p. 650-657.

59.Budi Santosa, F. and G.W. Padua, Tensile properties and water absorption of zein sheets plasticized with oleic and linoleic acids. Journal of agricultural and food chemistry, 1999. 47(5): p. 2070-2074.

60.Donhowe, I.G. and O. Fennema, Edible films and coatings: characteristics, formation, definitions, and testing methods. Edible coatings and films to improve food quality, 1994: p. 1-24.

61.Veiga-Santos, P., et al., Sucrose and inverted sugar as plasticizer. Effect on cassava starch–gelatin film mechanical properties, hydrophilicity and water activity. Food Chemistry, 2007. 103(2): p. 255-262.

62.Huang, M., J. Yu, and X. Ma, Ethanolamine as a novel plasticiser for thermoplastic starch. Polymer Degradation and Stability, 2005. 90(3): p. 501-507.

63.Stein, T.M., S.H. Gordon, and R.V. Greene, Amino acids as plasticizers: II. Use of quantitative structure-property relationships to predict the behavior of monoammoniummonocarboxylate plasticizers in starch–glycerol blends. Carbohydrate polymers, 1999. 39(1): p. 7-16.

64.Ghebremeskel, A.N., C. Vemavarapu, and M. Lodaya, Use of surfactants as plasticizers in preparing solid dispersions of poorly soluble API: selection of polymer–surfactant combinations using solubility parameters and testing the processability. International journal of pharmaceutics, 2007. 328(2): p. 119-129.

65.Karre, L., K. Lopez, and K.J. Getty, Natural antioxidants in meat and poultry products. Meat science, 2013. 94(2): p. 220-227.

66.Biswas, A., R. Keshri, and G. Bisht, Effect of enrobing and antioxidants on quality characteristics of precooked pork patties under chilled and frozen storage conditions. Meat science, 2004. 66(3): p. 733-741.

67.Jayathilakan, K., et al., Antioxidant potential of synthetic and natural antioxidants and its effect on warmed-over-flavour in different species of meat. Food Chemistry, 2007. 105(3): p. 908-916.

68.Formanek, Z., et al., Addition of synthetic and natural antioxidants to α-tocopheryl acetate supplemented beef patties: effects of antioxidants and packaging on lipid oxidation. Meat science, 2001. 58(4): p. 337-341.

69.Naveena, B., et al., Comparative efficacy of pomegranate juice, pomegranate rind powder extract and BHT as antioxidants in cooked chicken patties. Meat Science, 2008. 80(4): p. 1304-1308.

70.Nunez de Gonzalez, M., et al., Antioxidant properties of dried plum ingredients in raw and precooked pork sausage. Journal of food science, 2008. 73(5): p. H63-H71.

71.Raghavan, S. and M.P. Richards, Comparison of solvent and microwave extracts of cranberry press cake on the inhibition of lipid oxidation in mechanically separated turkey. Food chemistry, 2007. 102(3): p. 818-826.

72.Sebranek, J. and J. Bacus, Natural and organic cured meat products: regulatory, manufacturing, marketing, quality and safety issues. American Meat Science Association White Paper Series, 2007. 1: p. 115.

73.Naveena, B.M., et al., Antioxidant activity of pomegranate rind powder extract in cooked chicken patties. International journal of food science & technology, 2008. 43(10): p. 1807-1812.

74.Food Chemistry. Vol. 4th edition. 2007, CRC Press. 1160.

75.Food Chemistry. Vol. 4th revised and expanded edition. 2009, Leipzig.: Springer-Verlag. 1070.

76.Madhavi, D., S. Deshpande, and D.K. Salunkhe, Food antioxidants: Technological: Toxicological and health perspectives. 1995: CRC Press.

77.Polumbryk, M., et al., Antioxidants in food systems. Mechanism of action. 2013.

78.Encyclopedia of food sciences and nutrition. 2003: Oxford.: Academic Press. p. 6000.

79.Полумбрик, М., Вуглеводи в харчових продуктах і здоров’я людини. К.: Академперіодика, 2011.

80.Zhang, W., S. Xiao, and D.U. Ahn, Protein oxidation: basic principles and implications for meat quality. Critical reviews in food science and nutrition, 2013. 53(11): p. 1191-1201.

81.15, w.; Available from: http://www.wisegeek.org, http://www.bbc.co.uk.

82.Buckley, D., et al., Effects of dietary antioxidants and oxidized oil on membranal lipid stability and pork product quality. Journal of Food Science, 1989. 54(5): p. 1193-1197.

83.JH, C., - Lipid Oxidation in Meat. 2016. - 6(- 3): p. - 3.

84.Ahn, D., et al., Packaging cooked turkey meat patties while hot reduces lipid oxidation. J. Food Sci, 1992. 57(5): p. 1075.

85.Shahidi, F., Assessment of lipid oxidation and off-flavour development in meat and meat products, in Flavor of meat and meat products. 1994, Springer. p. 247-266.

86.Buckley, D., P. Morrissey, and J. Gray, Influence of dietary vitamin E on the oxidative stability and quality of pig meat. Journal of Animal Science, 1995. 73(10): p. 3122-3130.

87.Stoick, S., et al., Oxidative stability of restructured beef steaks processed with oleoresin rosemary, tertiary butylhydroquinone, and sodium tripolyphosphate. Journal of Food Science, 1991. 56(3): p. 597-600.

88.Lee, S., L. Mei, and E. Decker, Lipid oxidation in cooked turkey as affected by added antioxidant enzymes. Journal of Food Science, 1996. 61(4): p. 726-728.

89.Pearson, A., et al., Safety implications of oxidized lipids in muscle foods. Food Technology (USA), 1983.

90.Zuo, Y., C. Wang, and J. Zhan, Separation, characterization, and quantitation of benzoic and phenolic antioxidants in American cranberry fruit by GC− MS. Journal of agricultural and food chemistry, 2002. 50(13): p. 3789-3794.

91.Brannan, R., Effect of grape seed extract on physicochemical properties of ground, salted, chicken thigh meat during refrigerated storage at different relative humidity levels. Journal of food science, 2008. 73(1): p. C36-C40.

92.LEE, C.H., J.D. Reed, and M.P. Richards, Ability of various polyphenolic classes from cranberry to inhibit lipid oxidation in mechanically separated turkey and cooked ground pork. Journal of Muscle Foods, 2006. 17(3): p. 248-266.

93.Pegg, R., R. Amarowicz, and B. Barl. Application of plant polyphenolics in model and meat systems. in INTERNATIONAL CONGRESS OF MEAT SCIENCE AND TECHNOLOGY. 2001. Japan Society for Meat Science and Technology.

94.de Gonzalez, M.N., et al., Antioxidant properties of plum concentrates and powder in precooked roast beef to reduce lipid oxidation. Meat Science, 2008. 80(4): p. 997-1004.

95.Ahn, J., I. Grün, and L. Fernando, Antioxidant properties of natural plant extracts containing polyphenolic compounds in cooked ground beef. Journal of Food Science, 2002. 67(4): p. 1364-1369.

96.Carpenter, R., et al., Evaluation of the antioxidant potential of grape seed and bearberry extracts in raw and cooked pork. Meat Science, 2007. 76(4): p. 604-610.

97.Vinson, J.A., et al., Phenol antioxidant quantity and quality in foods: fruits. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 2001. 49(11): p. 5315-5321.

98.Kähkönen, M.P., A.I. Hopia, and M. Heinonen, Berry phenolics and their antioxidant activity. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 2001. 49(8): p. 4076-4082.

99.Çam, M., Y. Hışıl, and G. Durmaz, Classification of eight pomegranate juices based on antioxidant capacity measured by four methods. Food chemistry, 2009. 112(3): p. 721-726.

100.Gil, M.I., et al., Antioxidant activity of pomegranate juice and its relationship with phenolic composition and processing. Journal of Agricultural and Food chemistry, 2000. 48(10): p. 4581-4589.

101.Vuorela, S., et al., Effect of plant phenolics on protein and lipid oxidation in cooked pork meat patties. Journal of agricultural and food chemistry, 2005. 53(22): p. 8492-8497.

102.Rojas, M. and M. Brewer, Effect of natural antioxidants on oxidative stability of cooked, refrigerated beef and pork. Journal of food science, 2007. 72(4): p. S282-S288.

103.Mielnik, M.B., K. Aaby, and G. Skrede, Commercial antioxidants control lipid oxidation in mechanically deboned turkey meat. Meat science, 2003. 65(3): p. 1147-1155.

104.Rojas, M.C. and M.S. Brewer, Effect of natural antioxidants on oxidative stability of frozen, vacuum‐packaged beef and pork. Journal of Food quality, 2008. 31(2): p. 173-188.

105.Ahn, J., I.U. Grün, and A. Mustapha, Effects of plant extracts on microbial growth, color change, and lipid oxidation in cooked beef. Food Microbiology, 2007. 24(1): p. 7-14.

106.Sebranek, J., et al., Comparison of a natural rosemary extract and BHA/BHT for relative antioxidant effectiveness in pork sausage. Meat science, 2005. 69(2): p. 289-296.

107.Soliva-Fortuny, R.C. and O. Martı́n-Belloso, New advances in extending the shelf-life of fresh-cut fruits: a review. Trends in Food Science & Technology, 2003. 14(9): p. 341-353.

108.Sánchez-González, L., et al., Effect of hydroxypropylmethylcellulose and chitosan coatings with and without bergamot essential oil on quality and safety of cold-stored grapes. Postharvest Biology and Technology, 2011. 60(1): p. 57-63.

109.Pokorny, J., Antioxidants in food preservation. Handbook of Food Preservation, 2007. 2: p. 259-286.

110.Akhtar, M.J., et al., Antioxidant capacity and light-aging study of HPMC films functionalized with natural plant extract. Carbohydrate polymers, 2012. 89(4): p. 1150-1158.

111.Zeng, R., et al., Impact of carboxymethyl cellulose coating enriched with extract of Impatiens balsamina stems on preservation of ‘Newhall’navel orange. Scientia Horticulturae, 2013. 160: p. 44-48.

112.Li, J.-H., et al., Preparation and characterization of active gelatin-based films incorporated with natural antioxidants. Food Hydrocolloids, 2014. 37: p. 166-173.

113.Bonilla, J., et al., Effect of the incorporation of antioxidants on physicochemical and antioxidant properties of wheat starch–chitosan films. Journal of Food Engineering, 2013. 118(3): p. 271-278.

114.Ruiz-Navajas, Y., et al., In vitro antibacterial and antioxidant properties of chitosan edible films incorporated with Thymus moroderi or Thymus piperella essential oils. Food Control, 2013. 30(2): p. 386-392.

115.Perdones, Á., et al., Physical, antioxidant and antimicrobial properties of chitosan–cinnamon leaf oil films as affected by oleic acid. Food Hydrocolloids, 2014. 36: p. 256-264.

116.da Silva Bastos, D., K.G. de Lima Araújo, and M.H.M. da Rocha Leão, Ascorbic acid retaining using a new calcium alginate-Capsul based edible film. Journal of Microencapsulation, 2009. 26(2): p. 97-103.

117.Pérez, C.D., et al., Hydrolytic and oxidative stability of l-(+)-ascorbic acid supported in pectin films: influence of the macromolecular structure and calcium presence. Journal of agricultural and food chemistry, 2012. 60(21): p. 5414-5422.

118.De’Nobili, M.D., et al., Hydrolytic stability of L-(+)-ascorbic acid in low methoxyl pectin films with potential antioxidant activity at food interfaces. Food and Bioprocess Technology, 2013. 6(1): p. 186-197.

119.Atarés, L., J. Bonilla, and A. Chiralt, Characterization of sodium caseinate-based edible films incorporated with cinnamon or ginger essential oils. Journal of Food Engineering, 2010. 100(4): p. 678-687.

120.Robles-Sánchez, R.M., et al., Influence of alginate-based edible coating as carrier of antibrowning agents on bioactive compounds and antioxidant activity in fresh-cut Kent mangoes. LWT-Food Science and Technology, 2013. 50(1): p. 240-246.

121.Eça, K.S., T. Sartori, and F.C. Menegalli, Films and edible coatings containing antioxidants-a review. Brazilian Journal of Food Technology, 2014. 17(2): p. 98-112.

122.REISCHE, D.L., D.; EITENMILLER, R., Antioxidants, in Food Lipids, C.C.M. AKOH, D. B., Editor. 2002, CRC Press: New York.

123.André, C., et al., Analytical strategies to evaluate antioxidants in food: a review. Trends in food science & technology, 2010. 21(5): p. 229-246.

124.Finley, J.W., et al., Antioxidants in foods: state of the science important to the food industry. Journal of Agricultural and Food chemistry, 2011. 59(13): p. 6837-6846.

125.Pokorný, J., Are natural antioxidants better–and safer–than synthetic antioxidants? European Journal of Lipid Science and Technology, 2007. 109(6): p. 629-642.

126.Baldwin, E., M. Nisperos-Carriedo, and R. Baker, Edible coatings for lightly processed fruits and vegetables. HortScience, 1995. 30(1): p. 35-38.

127.Pastor, C., et al., Quality and safety of table grapes coated with hydroxypropylmethylcellulose edible coatings containing propolis extract. Postharvest Biology and Technology, 2011. 60(1): p. 64-70.

Ayşe TURGUT, Yonca KARTAL, Hatice Aylin KARAHAN TOPRAKÇI

Yalova Üniversitesi Polimer Mühendisliği Bölümü