Yapı uygulamalarında kullanılan polimerler -1-
- JACOM_CONTENT_CREATED_DATE_ON
- JACOM_CONTENT_WRITTEN_BY
Özet
Polimerler; hafif ve buna rağmen güçlü bir yapıya sahip olması, dayanıklılığı, tokluğunun iyi olması, uygun maliyet ve bakım giderlerine sahip olması, izolasyon özelliklerinin yüksek olması gibi birçok özelliklerinden dolayı yapı ve inşaat sektöründe yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada, zemin kaplamaları, duvar kaplamaları, panjurlar, çitler ve korkuluklarda kullanılan polimerler ele alınmıştır.
1. Giriş
Polimerler; iyi darbe dayanımı, yüksek tokluk, korozyona karşı dayanım, hafiflik gibi birçok özelliklerinden dolayı yapı ve inşaat sektöründe oldukça yaygın ve farklı formlarda kullanılmaktadır. Dünya’da polimer tüketimini yönlendiren sektörlerin başında ambalaj sanayi birinci sırada olup, bunu yapı ve inşaat sanayi izlemektedir [1, 2].
Yapı ve inşaat sektöründe polimerler zemin kaplamaları, çatı bileşenleri, sızdırmazlık, izolasyon, katkı ve takviye edici malzemeler, pencere çerçevesi, kapılar, vernik, bariyer film, sütun kornişi, laminasyon ve dekorasyon taban döşemesi, korkuluk, atık su gideri, armatür, boru, oluk ve drenaj sistemleri, jeotekstil, jeomembran, iç donanımlar, duvar kağıtları, boya, yapıştırıcı, döşeme esnek köpükleri, plastik tel örgüler, fiber (kumaş ve halı), titreşim önleyici sismik izolatör, yapının deprem güçlendirilmesi ve iyileştirilmesi, plastik kereste, köprü ve temellerdeki deprem güçlendirmeleri gibi farklı uygulamalarda kullanılmaktadır [1-3].
2. Yapı Uygulamalarında Kullanılan Polimerler
2.1 Zemin kaplamaları
Zemin kaplamaları estetik veya teknik gereksinimler yüzünden herhangi bir yapının zemininin geçici veya kalıcı bir şekilde kapatılması için kullanılan malzemelerdir. Yapay veya doğal yumuşak, sert, polimerik, inorganik, ahşap malzemeler kullanarak tüm veya kısmi kaplama şeklinde karşımıza çıkan zemin kaplamaları; halı, film, muşamba, karo, parke gibi farklı formlarda ve fonksiyonlarda üretilebilmekte ve yıllardır mühendislik uygulamalarının en önemli araştırma konularındadır. Geçmişte yer kaplaması olarak; kauçuk, mantar kerestesi, asfalt ve muşamba yaygın olarak kullanılmıştır. Günümüzde ise genellikle esnek polivinilklorür (PVC), poliüretan (PU) ve epoksi kaplamalar yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. PVC kaplamalar, ofislerde, hastanelerde, bakım evlerinde, yer kaplaması olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Vinil esaslı yer kaplamaları, gürültüyü azaltan, ayak rahatlığını sağlayan ve darbe direnci yüksek olan malzemelerdir. Üretilen kaplamalarda genellikle dolgu maddeleri, plastikleştiriciler, stabilize ediciler ve pigmentler eklenmektedir [2,4].
Epoksi ve PU zemin kaplamaları zeminin kimyasallardan, hasardan, aşınmadan ve kirlerden korumaktadır. İkisi de uzun ömürlüdür ve ikisinin de bakımı kolaydır. Epoksi zemin kaplamaları oldukça sert ve dayanıklı, darbe dayanımı ve aşınma direnci yüksektir. PU kaplamalar ise daha elastik olduğu için darbeleri absorbe etme özelliği ve aşınma dayanımları daha iyidir. Bunun yanında PU kaplamaların kullanım sırasında çatlama riski de düşüktür. Diğer taraftan zemine yapışma özellikleri açısından ve zemindeki kırıkları doldurma açısından epoksi kaplamalar daha üstündür. Epoksi kaplamalar fabrikalarda, gıda üreten tesislerde vs. yaygın olarak kullanılırken, PU zemin kaplamaları spor amaçlı kullanılan tesislerde tercih edilmektedir. Bunların dışında polipropilen (PP) kolay temizlenebilmesi, aşınmaya karşı dirençli olması, bakteriyel organizmalara karşı dirençli olmasından dolayı yer kaplamalarında uzun süredir kullanılmaktadır [2-5].
2.2 Duvar kaplamaları
Duvar kaplamaları (veya duvar kâğıtları) konut ve ticari yapıların iç cephesinde kullanılan esnek PVC uygulamalardan biridir. PVC duvar kaplamaları yapısında PVC’ye ek olarak, pigment, küf giderici, mantar öldürücü, alev geciktirici, plastikleştirici, stabilize edici ve biyositler gibi katkılar bulunmaktadır [2-5].
Dekoratif olarak kullanılmasının yanı sıra, gizli yoğuşmayı engelleyerek buhar bariyeri olarak, ısı yalıtımı, enerji tasarrufu sağlamak için ve duvar dayanıklılığını artırmak içinde kullanılabilmektedir. Gizli yoğuşmanın olduğu kaplamalarda zaman içinde küf oluşmaması için dış çeperi üzerinde bir geçirgen membran kullanılmasıyla içindeki nem boşaltılabilmektedir. Çoğu duvar kaplamaları; dekoratif üst katman, ara katman ve alt katman olmak üzere üç katmandan oluşmaktadır. Çoğu duvar kaplamasında, parlak görünmesi için polivinil alkol (PVA) ve benzeri malzemeler bulunmaktadır [2-5].
2.3 Panjurlar, çitler ve korkuluklar
Yapısal olmayan plastik uygulamalardan olan panjurlar; kar, yağmur, dolu, rüzgâr gibi hava olaylarından korunmak, UV ve kızıl ötesi ışınları filtrelemek ve bunun yanında güvenlik amaçlı da kullanılmaktadır. Bunlar tercihen PVC, rijit, yarı saydam ya da saydam, farklı kanat boyutlarında ve birçok farklı renk aralığında olmaktadır [2-5].
Çitler ve korkuluklar, takviye edilmiş PVC ile yapılan ve dış mekânda kullanılmak için üretilen plastik ürünlerdendir. PVC çit ve korkuluklar, yüksek katlı apartman balkonları, stadyum korkulukları ve ön verandalar dâhil olmak üzere birçok yerde ahşap ve metalin yerine kullanılan, diğerlerine oranla daha ekonomik malzemelerdir.
PVC’nin yanında cam lifi ile takviye edilmiş polipropilen esaslı kompozit çit, solmaya karşı dayanıklı ve ferforje mat bir görünüme sahiptir, darbelere karşı dayanıklıdır.
3. Sonuçlar
Polimerler avantaj sağlayan özellikleri sayesinde yapı uygulamalarında yaygın bir şekilde tercih edilmektedir. Yer kaplaması ve döşemelerde en çok PVC ve bunun kopolimerleri, epoksi, PU; duvar kâğıtlarında; plastik çit, zemin kaplama ve korkuluklarda da en çok PVC tercih edilmektedir. Bun sebebi PVC’nin dayanımının yüksek olması ve plastikleştiriciler sayesinde farklı sertlikte üretilebilmesidir.
Literatür
1. http://www.pagev.org.tr/contents_TR.asp?id=12&pid=351
2. Composites in Construction: A Reality, Eds., E. Cosenza, G. Manfredi and A.Nanni, 2001, ASCE Publications, Reston, VA, USA.
3. G. Akovali, Polymers in Construction, London, UK, 2005
4. The Flooring Handbook: The Complete Guide to Choosing and Installing Floors
5. R.B. Seymour in Applications of Polymers, Eds., R.B. Seymour and H.F. Mark, PlenumPress, New York, NY, USA, 1988, 125.
6. http://www.pvczeminkaplama.com.tr/
7. http://www.interlocking-sportsflooring.com/china-red_polypropylene_anti_skidding_indoor_football_flooring_multi_purpose_sport_floor-386227.htm
8. http://www.epoxyfloorsfl.com/products.php
9. http://btssportsolution.com.my/rubber-pu-flooring/
10. http://www.archiexpo.com/prod/bsw-gmbh/polyurethane-coated-sports-flooring-multipurpose-gyms-67734-473429.html
11. http://www.decorceilings.com/categories/Backsplash/
12. http://kapadokyaplastik.com/urunler.html
13. http://polyenterprises.net/vinyl-railing-and-decking-photo-gallery
14. http://www.captrad.com/GRP+Grating+%7C+Fiberglass+Grating+%7C+GRP+Flooring/Plastic+Fencing
Mesut KANDEMİR, Hakan TOPER, Hatice Aylin KARAHAN TOPRAKÇI*
Yalova Üniversitesi Polimer Mühendisliği Bölümü
